Öykü Sözlüğü “Şehri Terk Eden”

Öykü sözlüğü; akademik manada hazırlanan bir sözlük olmamakla birlikte, öykü okuruna yardımcı olmak maksadıyla hazırlanan bir nevi sözlüktür. 

Hakan Sarıpolat “Şehri Terk Eden” 

Kayseri doğumlu. Kaş’ta büyüdü. Anadolu Üniver­sitesi Bilgisayar ve ÖğretimTeknolojileri Öğretmenliği Bölümü’nden mezun oldu. Öyküleri Varlık, Notos, Patika, Lacivert Öykü ve Şiir Dergisi, HeceÖykü, Öykü Gazetesi, Altı Yedi, KE, Virüs ve Trendeki Yabancı gibi dergilerde yayımlandı. 2019’da “Satılık Melek Tüyü” isimli öyküsüyle Giovanni Scognamillo adına verilen GİO Öykü Başarı Ödülü’ne layık görüldü. İlk öykü kitabı Cıs, 2021’de İthakiYayınları tarafından yayımlandı. Bu kitabıyla 68. Sait Faik Abasıyanık Hikâye Armağanı ve 12.Türkan Saylan Sanat Ödülü’nde finale kalmıştır. 

Şehri Terk Eden toplam yedi öyküden oluşan sade, anlaşılır bir dilin hâkim olduğu “teknik” bir kitap. Kitapta hayvan figürleri ağırlıklı olsa da çeşitli toplumsal sorunlar da ele alınmıştır. Hayvanların ağırlıklı olmasını da yazar şöyle açıklamıştır;  

Kayseri’de doğup Antalya Kaş’ta çocukluk yıllarınızı geçirmişsiniz. Hikâyelerinizde hayvanlara, doğaya; kısacası tabiata ait unsurlara açılan pencereler var. Bu konuda doğup büyüdüğünüz şehirlerin etkisi var mıdır? Ya da siz bunu nasıl açıklarsınız? 

“Bizler de birer hayvanız. Her ne kadar yaşamımızın çoğunu yarattığımız yapay dünyanın içinde geçiriyor olsak da neticede doğaya aitiz. Yaşama dair her şeyi doğadan öğrendik ve öğrenmeye devam ediyoruz. Küçük bir ilçede büyüdüm, evimiz ormanla iç içeydi. Şanslıydım; ağaçlar, hayvanlar yaşantımın merkezindeydi. Akrep ısırmaları, arı sokmaları olağan şeylerdi benim için.”(sanatkritik) 

Sarıpolat’ın dilinin sadeliği dışında özellikle yerel ağızlarda kullanılan bazı sözcükleri seçip edebi metinlerde kullanması da dikkat çekiyor.  

Tire tire: Tire pamuk ipliği manasına gelmekte ve pamuk ipliği misali ince ışık kastedilmiştir “tavandaki cam bölmelerden süzülen tire tire ışıklara rağmen aydınlanmaların hepsi açıktı” 

Serender: Karadeniz bölgesine has, ahşap ve ayaklı yapı. Genelde evin dışında olur ve kiler amaçlı kullanılır. 

Aladana:Bir tür mantar 

Karaşın: Kara,esmer,karaca 

Çenesek: Geveze. Kayseri bölgesinde kullanılmaktadır. Kitapta “çenesek iki kuşun sesine uyandı” şeklinde geçmektedir.  

Lükens:Bir tür mobilya ayağı.  

Sokranmadan: “her işimi sokranmadan hallederdi” erinmeden, üşenmeden şeklinde kullanılmıştır. Urfa’da da benzer versiyonları kullanılır.  

Hakan Sarıpolat’ın “Şehri Terk Eden’i” bir önceki kitabı Cıs’a nazaran daha teknik fakat dil bakımından da  daha sade, anlaşılır öykülerden oluşmaktadır. Öykülerde kullanılan bazı sözcükler ki özellikle “çenesek, sokranmadan, tire tire “ gibi sözcükler edebi manada öykülerin hem zenginleştirmiş hem de öykücü olarak Sarıpolat’ı  güçlendirmiştir.

İbrahim Tekpınar